Sayıştay Uzman Denetçisi Sayın Harun KOÇTEPE’nin 03.11.2015 tarihli “Bazı Paket Programların Yapım İşi Fiyat Farkı Hesabında Hata Var!” başlıklı makalesi haklı bir ilgi uyandırdı.* İncelenen konu ilginç ve önemli bulunmakla kalmayıp bir farkındalık yaratarak paket program kullanıcılarının yazılımlarını test etmelerine neden oldu.
Biz de makalemizde uygulamadaki bu sorunu ve Oska Yazılım’ın ürettiği e-Hakediş’in bu soruna getirdiği çözümü yapım sektörü ile paylaşmak istedik.
Uygulamada sık karşılaşılan bir durum: Yüklenicinin iş programında öngörülen imalatları zamanında tamamlayamaması, diğer bir ifadeyle iş programının gerisinde kalması.
Fiyat Farkı Esasları Madde 7/2’de bu durum şöyle tanımlanmıştır:
Herhangi bir aya ait iş programına yüklenicinin kusuru nedeniyle uyulmadığı takdirde, daha sonraki aylarda yapılacak imalatlarda, imalat miktarı iş programına uygun hale gelinceye kadar, fiyat farkı hesaplanırken, iş programına göre gerçekleştirilmesi gereken ayın endeksi ile işin fiilen gerçekleştirildiği ayın endeksinden düşük olanı esas alınır.
Bu maddeye göre “İş programına uyulmadığı takdirde düşük olan Pn değeri mi, yoksa düşük olan endeksler seçilerek hesaplanan Pn değeri mi kullanılmalıdır?”
Bu maddeden idareler aynı sonucu çıkarmıyor maalesef. Bazı idareler, söz konusu ayların Pn değerinden küçük olanı alıp hesap yaparken bazıları ise İn, Çn, Dn, Yn, Kn, Gn, Mn olarak ifade edilen endekslerden küçük olanları kullanarak bulunan Pn değeriyle fiyat farkı hesaplıyor.
Sayıştay Uzman Denetçisi Sayın Harun KOÇTEPE’nin ilgili makalesinde bu iki durum şöyle örneklenmişti:
İhale tarihi = 20.04.2015
Hakediş tarihi = 03.09.2015
Hakediş bedeli = 2.000.000,00 TL
İş programının gerisinde kalınan tutar = 743.700,00 TL
İş programına göre işin gerçekleştirilmesi gereken ay = Haziran 2015
İşin fiilen gerçekleştirildiği ay = Ağustos 2015
| Ağırlık Oranları | Temel Endeks (Nisan) | Güncel Endeks (Haziran) | Güncel Endeks (Ağustos) |
|---|---|---|---|
| a = 0,15 | lo = 259,39 | 259,51 | 260,78 |
| b1 = 0,15 | Ço = 261,72 | 263,40 | 262,96 |
| b2 = 0,20 | Do = 307,36 | 309,84 | 306,39 |
| b3 = 0,20 | Yo = 379,41 | 411,39 | 350,79 |
| b4 = 0,05 | Ko = 205,88 | 206,60 | 209,50 |
| b5 = 0,10 | Go = 245,42 | 248,78 | 250,43 |
| c = 0,15 | Mo = 212,08 | 218,31 | 225,45 |
İş programına göre işin yapılması gereken ayın Pn katsayısı ile fiilen işin yapıldığı ayın Pn katsayısı kıyaslanmak suretiyle fiyat farkı hesabı:
Haziran ayı Pn katsayısı = 1,025454047
Ağustos ayı Pn katsayısı = 0,998173617
Ağustos ayının Pn katsayısı daha düşük olduğundan fiyat farkı;
F= An x B x (Pn-1)
F = 743.700,00 x 0,90 x (0,998173617 – 1)
= -1.222,45 TL
İş programına göre işin yapılması gereken ay ile fiilen işin yapıldığı ayın endeksleri kıyaslanmak suretiyle fiyat farkı hesabı:
Pn = 0,99101261
F = 743.700,00 x 0,90 x (0,99101261 – 1)
= -6.015,53 TL
Görüldüğü üzere Pn katsayıları bir bütün olarak kıyaslanıp düşük Pn katsayısına göre fiyat farkı hesaplandığında yükleniciden 1.222,45 TL kesinti yapılması gerekirken, endeksler kıyaslanarak düşük olan endeksler esas alındığında 6.015,53 TL kesinti yapılması gerekmektedir.
Sayın Harun KOÇTEPE’nin söz konusu makalesinde “endeksler kıyaslanarak düşük olan endekslerle bulunan Pn kullanılmalı” görüşü önerilmiş olsa da “Pn katsayıları bir bütün olarak kıyaslanıp düşük Pn kullanılmalı” görüşüyle hesap yapan idareler de var.
Uygulamadaki bu farklılığın ortadan kaldırılması için Fiyat Farkına İlişkin Esasların 7/2 maddesi daha net yazılmalıdır. Farklı yorumlamaya neden olan bu ifadelerin düzeltilmesi gerekliliğini vurgulamamız yanlış olmayacaktır.
Fiyat farkı hesabındaki bu iki farklı yorumu e-Hakediş nasıl çözüyor?
Düşük olan Pn değeri mi, yoksa düşük olan endeksler seçilerek hesaplanan Pn değeri mi kullanılmalı?
Sorunun yanıtı ne olursa olsun e-Hakediş’te çözümü var.
Biz bu konuda karar verici bir makam olmadığımız ve kullanıcı önerileriyle ürün geliştirdiğimiz için her iki tür yoruma da uygun hesap yapan paket program üretmek durumundayız. Doğal ki bu ve benzeri durumlar için önerdiğimiz bir seçenek oluyor ve bunu kullanıcıya ilk değer olarak sunuyoruz. Ancak kullanıcı dilerse diğer seçeneği de kullanabiliyor.
Şimdi fiili durumda var olan bu iki uygulamanın e-Hakediş programıyla nasıl yapıldığını bir örnek uygulama ile açıklayalım.
e-Hakediş Uygulama Örneği
- e-Hakediş programınızı açın.
- Henüz bir e-Hakediş‘iniz yoksa www.oska.com.tr adresinden indirip yükleyin.
- Genel İşlemler>İş Dosyalarıpenceresine ulaşıp bir hakediş dosyası açın.
- İşin Adı: e-Hakediş’te Fiyat Farkının Doğruluğunun Test Edilmesi
- Teklif (İhale) Tarihi: 20.04.2015
- Hakediş Nosu: 1
- Düzenleme Tarihi: 03.09.2015
- Hakedişin Başlangıç Tarihi (Yer Teslim Tarihi): 01.06.2015
- İtibar (Tespit) Tarihi: 31.08.2015
- Sözleşme Türü: Teklif Birim Fiyatlı
- Fiyat Farkı Verilecek mi?: Evet – Yeni kararnameye göre
- Sözleşme Bedeli: 2.000.000 TL
- Sözleşme Tarihi: 29.05.2015
- İşin Süresi: 400 gün
A- İş programına göre işin yapılması gereken ayın Pn katsayısı ile fiilen işin yapıldığı ayın Pn katsayısı kıyaslanmak suretiyle fiyat farkı hesabı:
- Otomasyon Seçenekleri‘nde Fiyat Farkı sekmesine gelin:
- Hakediş Düzenlenmemiş Aylarda İş Programındaki İmalatlar Tamamlandı mı? sorusunu Hayır olarak işaretleyin.
- FF Kararnamesi Madde 7 (2) Uygulanırken seçeneğini Ayların Endeksleri Kıyaslansın, Düşük Olanlarla Pn Hesaplansın olarak işaretleyin.
- Ödenek Dilimleri menüsünde Haziran 2015 ayına 743700 ödenek yazın.
- Miktarlar menüsünde İnşaat İmalatları iş grubuna bir poz ekleyin, miktarına 2.000.000 girin.
- İşin Birim Fiyatları menüsünde bu pozun birim fiyatını 1 TL yapın.
- Yeşil Defter‘e gelin, pozu ekleyin, miktarına 743700 girin, ardından kırmızı sağ okları kullanıp fiyat farkı penceresine ulaşın.
- Fiyat Farkı>Ağırlık Oranları ve Endeksler penceresinde ağrılık oranlarını a=0,15, b1=0,15, b2=0,20, b3=0,20, b4=0,05, b5=0,10, c=0,15 olarak girin. Aynı pencerede bulunan Pn-1’deki virgülden sonraki hane sayısını 8 olarak ayarlayın.
- FF Hesap Cetveli sekmesine gelerek hesaplanan toplamın -6.015,53 TL (kesilecek fiyat farkı) olduğunu gözleyin.
B- İş programına göre işin yapılması gereken ay ile fiilen işin yapıldığı ayın endeksleri kıyaslanmak suretiyle fiyat farkı hesabı:
- Otomasyon Seçenekleri‘nde Fiyat Farkısekmesine gelin:
- FF Kararnamesi Madde 7 (2) Uygulanırken seçeneğini Ayların Pn’leri Kıyaslansın, Düşük Olan Alınsın olarak işaretleyin.
- FF Hesap Cetveli sekmesine gelerek hesaplanan toplamın -1.222,45 TL (kesilecek fiyat farkı) olduğunu gözleyin.
C- İş programına göre işin yapılması gereken ayda yapıldığı kabul edilerek fiyat farkı hesabı:
- Otomasyon Seçenekleri‘nde Fiyat Farkısekmesine gelin:
- Hakediş Düzenlenmemiş Aylarda İş Programındaki İmalatlar Tamamlandı mı? sorusunu Evet olarak işaretleyin.
- FF Hesap Cetveli sekmesine gelerek hesaplanan toplamın 17.037,16 TL (ödenecek fiyat farkı) olduğunu gözleyin.
Siz de hakediş programınızı test edin. Bu sonuçları bulursanız sorun yok.
Sonuçlar farklı çıkıyorsa hemen paket programınızı değiştirin.
En iyisi e-Hakediş’e terfi edin!
* Sayın Harun KOÇTEPE’nin 03.11.2015 tarihli makalesi
İlgili Haberler |